بلژیک یک ایالت فدرال با دولتی است که آموزش را یکی از اولویت‌های اصلی خود می‌داند. به همین دلیل، حدود نیمی از دانشجویانی که در دانشگاه‌ها و کالج‌های بلژیک ثبت‌نام می‌کنند، بین‌المللی هستند. محیط چند فرهنگی و چندزبانه، قرارگیری در قلب اروپا و استانداردهای بالای آموزشی باعث شده است بلژیک مقصد مناسبی برای دانشجویان بین‌المللی باشد. علاوه بر این، هزینه زندگی و تحصیل در بلژیک در مقایسه با سایر کشورهای اروپایی برای یک دانشجوی بین‌المللی کاملاً معقول است. بااین‌حال، مشابه همه دانشگاه‌های خارجی، دانشگاه‌های بلژیک هم برای پذیرش دانشجویان خود شرایط خاصی را اعمال می‌کنند. در این مقاله به بررسی سیستم آموزشی بلژیک، شرایط تحصیل در این کشور و معرفی دانشگاه‌های آن می‌پردازیم. کلیه اطلاعات ارائه‌شده در این مقاله توسط عالیان ویزا، از منابع معتبر و وب‌سایت‌های رسمی کشور بلژیک، گردآوری‌شده است.
عناوین و موضوعاتی که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته اند:
- سیستم آموزشی بلژیک
- آیا بلژیک مقصد آموزشی خوبی برای ایرانیان است؟
- شرایط پذیرش در دانشگاه‌های بلژیک
- معرفی دانشگاه‌ها و کالج‌های بلژیک
- هزینه‌های تحصیل و زندگی دانشجویی در بلژیک
سیستم آموزشی بلژیک
بلژیک به دو منطقه مجزا، فلاندر و والونیا تقسیم‌شده است. فلاندری‌ها به زبان هلندی صحبت می‌کنند. از سوی دیگر، والونیا عمدتاً فرانسوی‌زبان است. هر منطقه تقریباً روش آموزش و قوانین خاص خودش را دارد. دانشگاه‌های هر منطقه به زبان همان منطقه تدریس می‌کنند. البته دوره‌های زبان انگلیسی در اغلب دانشگاه‌های بلژیک ارائه می‌شود. در کنار هلندی و فرانسوی، آلمانی نیز زبان رسمی کشور است، اگرچه درصد بسیار کمتری از مردم به آن صحبت می‌کنند. دانشجویان آلمانی‌زبان معمولاً در دانشگاهی در جامعه فرانسوی تحصیل می‌کنند یا برای تحصیل به آلمان سفر می‌کنند.
بهترین منطقه برای تحصیل در بلژیک برای اغلب دانشجویان بین‌المللی ازجمله ایرانیان، بروکسل است. ازآنجایی‌که بروکسل پارلمان اروپا را در خود جای‌داده است، اغلب دوره‌های آموزشی این منطقه به زبان انگلیسی است. همچنین فرصت‌های بین‌المللی زیادی برای استخدام پس از فارغ‌التحصیلی و حتی شبکه‌سازی دارد.
سیستم آموزش عالی بلژیک به آموزش دانشگاهی آکادمیک و آموزش حرفه محور که در کالج‌های دانشگاهی، دانشگاه‌های علوم کاربردی و دانشگاه‌های هنر ارائه می‌شود، تقسیم می‌شود. تحصیلات دانشگاهی شامل سطح بالایی از تحقیقات علمی و پژوهشی و آموزش نظری است درحالی‌که کالج‌های دانشگاهی، دروس تئوری و تجربه عملی را از طریق برگزاری پروژه‌های اجباری و دوره‌های کارآموزی ترکیب می‌کنند. با گذراندن مقطع لیسانس در دانشگاه‌های آکادمیک، دانشجویان برای تحصیل و تحقیق علمی در مقاطع ارشد و دکتری آماده می‌شوند. درحالی‌که تحصیل در دانشگاه‌های علمی کاربردی و هنر، افراد را برای ورود به بازار کار آماده می‌کند. البته دانشجویان این دانشگاه‌ها هم حق تحصیل در بلژیک در مقاطع بالاتر ارشد و دکتری را دارند اما باید 1 سال به‌طور فشرده برای مقاطع بالاتر آموزش ببینند.
اکثر دوره‌های لیسانس 3 تا 4 سال و دوره کارشناسی ارشد 1 تا 3 سال است. به‌طورمعمول، هرسال تحصیلی شامل 60 واحد (ECTS) است. این 60 واحد معادل 1500 تا 1800 ساعت تدریس است. روش آموزشی دانشگاه‌های بلژیک بسته به رشته تحصیلی شما ترکیبی از سمینارها، تدریس تئوری، کارآموزی و انجام تحقیقات علمی و کار در آزمایشگاه‌ها خواهد بود. رشته‌های مختلف در سطوح متفاوت در بلژیک ارائه می‌شوند اما دوره‌های هنر و طراحی، رشته‌های مدیریت کسب‌وکار، پزشکی، علوم سیاسی، تجارت بین‌الملل، اقتصاد و روابط بین‌الملل در بلژیک بسیار محبوب هستند.
آیا بلژیک مقصد آموزشی خوبی برای ایرانیان است؟
پاسخگویی به این سؤال نیازمند سبک‌سنگین کردن وضعیت کلی تحصیل و زندگی در بلژیک است. اولین نکته‌ای که دانشجویان بین‌المللی باید به آن توجه داشته باشند، رتبه‌بندی دانشگاه‌های کشور مقصد و همچنین کیفیت آموزشی آن است. خوشبختانه رتبه‌بندی‌های بین‌المللی اغلب دانشگاه‌های بلژیک را در میان بهترین مؤسسات آموزش عالی در اروپا فهرست می‌کنند. نکته بعدی تخمین هزینه‌های شهریه و اقامت در بلژیک است. نرخ شهریه در بلژیک بر اساس ملیت، منطقه‌ای که در آن تحصیل می‌کنید، نوع دانشگاه و برنامه تحصیلی انتخابی شما متفاوت خواهد بود. بااین‌حال، در مقایسه با سایر کشورهای اروپایی و بریتانیا، کانادا و ایالات‌متحده آمریکا تحصیل در بلژیک کاملاً مقرون‌به‌صرفه محسوب می‌شود. البته وقتی صحبت از هزینه‌های زندگی باشد، نمی‌توانیم کاملاً قطعی بگوییم که هزینه زندگی بسیار پایین است اما روش‌های مختلفی برای کنترل و مدیریت مالی وجود دارد.
نکته مثبت دیگری که می‌تواند آینده تحصیلی و شغلی شما را متحول کند، محیط چند فرهنگی و همکاری‌های بین‌المللی بین نهادهای بلژیکی (اعم از دولتی و خصوصی) و سایر سازمان‌های مهم در سراسر جهان است. اگر از نتایج این همکاری نهایت استفاده را در طول تحصیلات خود در بلژیک ببرید، می‌توانید با افرادی از سراسر جهان صحبت کرده، آشنا شوید یا حتی مشارکت‌های کاری و تحصیلی داشته باشید. همچنین می‌توانید با زبان‌ها و فرهنگ‌های متنوع، آشنا شوید. در کنار این مزایا، شما به‌راحتی می‌توانید با ویزای دانشجویی بلژیک به کشورهای اطراف مانند آلمان، هلند و فرانسه یا شهرهای این کشور سفر کنید. به دلیل برپایی جشنواره‌ها، کیفیت بالای غذا و طبیعت و تاریخ غنی بلژیک هم فرصت برقراری تعادل بین زندگی و تحصیل خود را خواهید داشت. در طول تحصیل می‌توانید از حق کار خود تا 20 ساعت در هفته به‌صورت پاره‌وقت بهره ببرید و با بازار کار بلژیک کاملاً آشنا شوید. پس از فارغ‌التحصیلی هم می‌توانید ویزای جستجوی کاری که به شما اجازه می‌دهد 9 ماه در این کشور به دنبال کار بگردید دریافت کنید. درصورتی‌که در طول این ماه‌ها موفق به کاریابی شوید، می‌توانید ویزای تحصیلی خود را به ویزای کاری تغییر داده و در بلژیک بمانید.
شرایط پذیرش در دانشگاه‌های بلژیک
شرایط تحصیل در بلژیک در دانشگاه‌های مختلف، متفاوت است. برای کسب اطلاعات دقیق و موثق بهتر است به وب‌سایت رسمی دانشگاه موردنظرتان مراجعه کنید. بااین‌حال باید بدانید که اولین شرط پذیرش در اغلب دانشگاه‌ها، ارائه اصل مدارک مقاطع قبلی است. ازآنجایی‌که بلژیک دارای سه زبان ملی هلندی، فرانسوی و آلمانی است، زبان‌آموزشی در دانشگاه‌ها به زبان جامعه محلی که مؤسسه مقصد شما در آن قرار دارد بستگی دارد. بااین‌حال، بلژیک بیش از 70 مدرک کارشناسی با زبان انگلیسی و بیش از 350 برنامه کارشناسی ارشد آموزش داده‌شده به زبان انگلیسی را ارائه می‌دهد. برای تحصیل در دانشگاه‌های بلژیک باید مدارکی مبنی بر تسلط خود به زبانی که دانشگاه تدریس می‌کند، ارائه دهید. معمولاً حداقل سطح موردنیاز زبان سطح B1 است. یکی از شرایط دیگر که ممکن است دانشگاه شما آن را اجباری بداند، شرکت در آزمون ورودی است. برای پذیرش در رشته‌هایی مانند پزشکی یا رشته‌های هنری اغلب باید در آزمون ورودی دانشگاه نمره قبولی بگیرید. داشتن میانگین نمرات بالا (GPA)، ارسال درخواست برای دانشگاه‌های متعدد و گذراندن دوره‌های آمادگی پیش از دانشگاه در بلژیک به شما در افزایش شانس پذیرش کمک خواهد کرد.
توجه داشته باشید که دانشجویان خارج از اتحادیه اروپا برای ادامه تحصیلات خود در بلژیک باید ویزای دانشجویی دریافت کنند. به این منظور باید از سفارت بلژیک وقت رزرو کرده و پس از ارائه مدارک زیر در مصاحبه ویزا شرکت کنید:
- نامه پذیرش دانشگاه
- گذرنامه معتبر برای مدت تحصیل شما
- اثبات تمکن مالی کافی
- رسید پرداخت هزینه ویزا معادل 180 یورو
- گواهی سلامت
- گواهی نداشتن سو سابقه کیفری
- داشتن بیمه درمانی
پس از دریافت ویزا هم باید در اسرع وقت وارد خاک بلژیک شده و ظرف 8 روز برای دریافت مجوز اقامت به شهرداری محلی مراجعه کنید.
معرفی دانشگاه‌ها و کالج‌های بلژیک
بلژیک بیش از 40 موسسه آموزش عالی دارد. دانشگاه‌های تخصصی این کشور دوره‌های آکادمیک در مقاطع مختلف کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری ارائه می‌دهند. در مقابل دانشگاه‌های علمی کاربردی فقط مدارک لیسانس و فوق‌لیسانس، کالج‌های هنر فقط مدارک تخصصی در زمینه‌های هنر و طراحی و کالج‌های ویژه کسب‌وکار و مدیریت فقط مدارک تحصیلات تکمیلی در حوزه تجارت ارائه می‌دهند. در ادامه نام برخی از معروف‌ترین مراکز آموزشی بلژیک آمده است:
- دانشگاه علوم کاربردی آرتولد
- دانشگاه گنت
- دانشگاه‌هاسلت
- دانشگاه علمی کاربردی هاوست
- دانشگاه علوم کاربردی و هنر KdG
- دانشگاه کاتولیک لوون (KU Leuven)
- مدرسه هنر LUCA
- دانشگاه علوم کاربردی و هنر PXL
- دانشگاه علوم کاربردی توماس مور
- دانشگاه لیژ
- دانشگاه آزاد بروکسل
- دانشگاه آنتورپ
- دانشگاه مونس
- دانشگاه نامور VIVES
- مدرسه کسب‌وکار Vlerick
هزینه‌های تحصیل و زندگی دانشجویی در بلژیک
همان‌طور که گفتیم بلژیک به سه منطقه کلی منطقه فلاندری، منطقه پایتخت و منطقه والونیا تقسیم می‌شود. هزینه‌های تحصیل در بلژیک در مناطق فرانسوی و هلندی‌زبان متفاوت است. در دانشگاه‌های والونیا که فرانسوی‌زبان هستند، دانشجویان غیر اتحادیه اروپا و منطقه اقتصادی اروپا باید شهریه‌های خاصی را بپردازند که توسط ARES (آکادمی تحقیقات و آموزش عالی) تعیین می‌شود. بااین‌حال، این شهریه‌ها نمی‌تواند بیش از پنج برابر مبلغی باشد که دانشجویان اتحادیه اروپا / EEA باید بپردازند. متوسط هزینه‌های تحصیل در یک دانشگاه فرانسوی در بلژیک در سال 2022-2023 برای دانشجویان بلژیکی و اعضای اتحادیه اروپا حدود 835 یورو در سال و برای دانشجویان غیر اتحادیه اروپا بین 835 تا 4175 یورو در سال بوده است.
متوسط هزینه‌های تحصیل در دانشگاه‌های بلژیک در منطقه فلاندر هم در سال 2022-2023 برای شهروندان اروپایی حدود 980 یورو در سال و برای دانشجویان غیر اتحادیه اروپا از 980 یورو تا 8000 یورو در سال بوده است.
برای هزینه‌های زندگی در بلژیک هم باید انتظار داشته باشید که بین 9600 تا 12000 یورو در سال به‌عنوان دانشجو در بلژیک هزینه کنید. این رقم شامل کتاب و جزوه، اجاره خوابگاه، غذا، حمل‌ونقل، بیمه درمانی و تفریح شما می‌شود. خوشبختانه شما می‌توانید با کار حین تحصیل، استفاده از تخفیف‌های دانشجویی و دریافت بورسیه‌های تحصیلی بلژیک هزینه‌های تحصیل و زندگی خود را در این کشور مدیریت کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله نحوه اخذ بورسیه تحصیلی بلژیک را در وبلاگ عالیان ویزا بخوانید.
سؤالات متداول
- آیا می‌توانم با ویزای دانشجویی در بلژیک کار کنم؟
بله تا زمانی که در تحصیل شما اختلال ایجاد نکند، می‌توانید تا 20 ساعت در هفته با ویزای دانشجویی بلژیک کار کنید.
- آیا می‌توانم بعد از تحصیل در بلژیک کار کنم؟
پاسخ کوتاه بله است. پس از پایان تحصیلات خود، می‌توانید برای مجوز اقامت «جستجوی کار» درخواست دهید. این نوع مجوز به شما این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به مجوز کار برای هر کارفرمایی آزادانه کار کنید. بااین‌حال، بعد از پایان اعتبار این ویزا باید استخدام شوید و ویزای کاری بگیرید.
- هزینه متوسط تحصیل برای دانشجویان غیر اتحادیه اروپا در بلژیک چقدر است؟
متوسط هزینه سالانه بیش از 4175 یورو است. لازم به ذکر است اگر این هزینه را با سایر کشورهای اروپایی مقایسه کنید، متوجه می‌شوید که هزینه تحصیل نسبتاً مقرون‌به‌صرفه است.
- حداقل مبلغ لازم برای اثبات تمکن مالی دانشجویی بلژیک چقدر است؟
یکی از الزامات اصلی برای ویزای دانشجویی بلژیک، اثبات تمکن مالی است. حداقل مبلغ برای سال تحصیلی 2022-2023، حدود 730 یورو در ماه بوده است.
- آیا می‌توانم اعضای خانواده‌ام را با ویزای دانشجویی به بلژیک ببرم؟
بله. شما به‌عنوان دانشجویی که در بلژیک زندگی می‌کنید، حق دارید همسر و فرزندان تحت تکفل خود را از طریق ویزای وابسته بلژیک با خود به بلژیک ببرید اما باید تمکن مالی و شرایط مسکن را رعایت کنید.
سخن پایانی
تحصیل در بلژیک به دلایل مختلف ازجمله شهریه‌های مقرون‌به‌صرفه، وجود دانشگاه‌های معتبر و فرصت زندگی در کشوری کاملاً چند فرهنگی و مطرح در سطح بین‌المللی یک تصمیم عاقلانه است. بااین‌حال، اگر قصد اخذ اقامت دائم یا شهروندی بلژیک پس از پایان تحصیلات خود را دارید، باید به زبان‌های رسمی این کشور تا حدی مسلط شوید. همچنین باید بتوانید حداکثر تا 9 ماه پس از فارغ‌التحصیلی خود در این کشور کار پیداکرده و استخدام شوید. پس از استخدام می‌توانید ویزای تحصیلی خود را به ویزای کاری تغییر داده و در بلژیک بمانید. معمولاً پس از 5 سال زندگی با ویزای کاری در بلژیک واجد شرایط اقامت دائم و شهروندی این کشور خواهید بود. عالیان ویزا با بهره‌گیری از کارشناسان مجرب و با ده سال سابقه موفق در حوزه مهاجرت، همواره به‌روزترین و دقیق‌ترین اطلاعات مربوط به مهاجرت به بلژیک را به شما عزیزان ارائه می‌نماید. جهت دریافت مشاوره رایگان و سریع، شما می‌توانید فرم ارزیابی را تکمیل نمایید و یا با شماره‌های مؤسسه از طریق واتس آپ تماس حاصل فرمایید.
برای دریافت مشاوره رايگان، كافيه فقط فرم ارزیابی را پر كنيد و دكمه ارسال رو بزنید.
كارشناسان عاليان در كمتر از یک ربع با شما تماس ميگيرند و كامل راهنماييتون ميكنند.